Opera omnia Zmartwychwstanie i życie

„Jeśli wszelka miłość pragnie wieczności -
to Boża miłość nie tylko jej pragnie, ale ją sprawia i nią jest.”

To wspaniałe motto streszcza wyjątkowe dzieło Josepha Ratzingera o eschatologii, która dotyczy każdego człowieka, a konkretnie jego bytowania po śmierci ciała. Nie można przejść wobec tej rzeczywistości obojętnie!

Tom 10 Opera Omnia Josepha Ratzingera - Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei (Lublin 2014, ss. 728) - to wybitne dzieło naukowe, a zarazem praktyczne kompendium wiedzy na temat istotnych prawd wiary chrześcijańskiej, tj. sensu chrześcijańskiej śmierci, będącej początkiem nieskończonego życia z Trójjedynym Bogiem. Jest to ważna lektura dla każdego myślącego człowieka, bowiem problematyka eschatologiczna, czyli kwestia przyszłości człowieka po śmierci ciała, dotyczy wszystkich, wierzących i niewierzących. Każdy człowiek, żyjący w konkretnej historii, żywi przecież nadzieję na spełnienie darowanego mu przez Boga życia. Jedni widzą je jako finalny etap osobistej historii zbawienia i mają nadzieję na spełnienie w Jezusie Chrystusie jako Eschatosie, drudzy poszukują jeszcze sensu w eschatonie, który już teraz otwiera się przed nimi na swój sposób.

Dzieło Ratzingera jest podzielone na cztery części. Pierwsza z nich zatytułowana Eschatologia - śmierć i życie wieczne przedstawia systematyczną wizję całości eschatologii jako traktatu teologicznego i ma charakter podręcznika skierowanego przede wszystkim do studentów i doktorantów teologii chrześcijańskiej, a także osób pragnących posiąść uporządkowaną wiedzę o rzeczach ostatecznych (ta eschata). Jest to nowe tłumaczenie wcześniejszego wydania (1977). Treści, tej najważniejszej części, nadały jednocześnie tytuł całości tomu Zmartwychwstanie i życie wieczne. Pozostałe części, opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, są rozbudowaniem oraz rozwinięciem problematyki eschatologicznej i uwzględniają najnowszą dyskusję w tym zakresie.

Część A (s. 23-257) opiera się na trzech filarach: eschatologia chrześcijańska, śmierć i nieśmiertelność oraz życie przyszłe. Ratzinger - jeszcze jako młody profesor - rozwija tu wszystkie główne tematy dotyczące eschatologii jako nauki o spełnieniu człowieka w obliczu Boga. Bardzo mocno broni pojęcia duszy ludzkiej, tak ważnego dla filozofii i teologii, a tym samym dla całej współczesnej nauki. Odważnie i jednoznacznie zabiera głos także w polemice na temat piekła czy stanu przejściowego między śmiercią a zmartwychwstaniem, w proklamowaniu teorii „dialogicznej nieśmiertelności” i opowiadając się przeciw teorii „zmartwychwstania w śmierci”.

W części B (s. 259-455) pt. Rozwój dialogicznego rozumienia nieśmiertelności i zmartwychwstania przedstawiona jest teologia śmierci, kwestia, co będzie „po drugiej stronie” śmierci, relacja śmierci do finału historii, nieśmiertelności do zmartwychwstania, czasu do wieczności, eschatologii do utopii, a także nowatorskie ujęcie tzw. „rehabilitacji duszy”, teologii nadziei oraz Bożej władzy.

Część C zatytułowana Oczekiwanie królestwa Bożego i teologia wyzwolenia (s. 457-601) prezentuje niezwykle aktualną problematykę przyszłości zbawienia, czyli oczekiwania Królestwa Bożego, a także stanowiska teologii wyzwolenia w tej kwestii. Nowość stanowią rozważane tu kategorie polityki i wolności wobec wyzwolenia, a także problematyka Kościoła wobec zsekularyzowanego świata, wizja końca czasu oraz kwestia winy i cierpienia.

Ostatnią część D (s. 603-647) stanowi obszerny piękny esej - medytacja, będący jakby teoretyczno-modlitewnym zwieńczeniem, a zarazem praktycznym przewodnikiem po kluczowych punktach eschatologii. Jest to najbardziej przystępny rozdział Ratzingerowskiej eschatologii. Dlatego też warto rozpocząć lekturę tego wybitnego dzieła właśnie „od końca”.

Redaktorzy Opera Omnia